Μπορομπουντούρ

Το μεγαλύτερο μνημείο της ιαβαϊκής τέχνης, στην Ινδονησία. Χτίστηκε επί δυναστείας Σαϊλέντρα στις αρχές του 9ου αι. μ.Χ. Ανακαλύφθηκε τον 19ο αι. και αναστηλώθηκε από Ολλανδούς αρχιτέκτονες και αρχαιολόγους στη διάρκεια των ετών 1907-11. Το Μ. είναι ένας λόφος-ναός, μια απόδοση σε πέτρα της αντίληψης των βουδιστών Mαχαγιάνα για τον κόσμο: ένα στολισμένο βάθρο, με τετράγωνη μάλλον βάση (πλευρά 128 μ.), υποβαστάζει το ναό που με τη δύναμη και την πολυπλοκότητα των προεξοχών και των εσοχών του δίνει την εντύπωση ενός ισχυρού οχυρού. Πάνω σε τετράγωνη βάση υψώνονται τέσσερις όροφοι που ο καθένας αποτελείται από ομόκεντρες στοές και ένα πλήθος μικρών διακοσμητικών ναών. Στον τελευταίο όροφο υψώνονται τρεις στρογγυλές ταράτσες με στούπα· στο υψηλότερο σημείο είναι τοποθετημένη μια μεγάλη κυκλική κλειστή στούπα. Το μνημείο διακοσμείται με 1.300 ανάγλυφους πλίνθους, που το συνολικό τους μήκος φτάνει τα 15 χλμ. Mε αυτά τα ανάγλυφα η ινδο-ιαβαϊκή γλυπτική φτάνει στο αποκορύφωμά της. Σκαλισμένα πάνω σε τεράστια κομμάτια μαλακής πέτρας, τα γλυπτά δείχνουν, στις χαμηλότερες στοές, την απατηλή όψη της επίγειας καθημερινής ζωής ή τον πόνο των βασανιστηρίων της κόλασης και στις ψηλότερες στοές τις παραδειγματικές σκηνές της ζωής του Βούδα και, με τρόπο που να ευνοούν τις ανυψωτικές γραμμές του κτιρίου, τη μακαριότητα των Mποδισάουα και των ασκητών που έφτασαν στην αυτοπραγμάτωση. Οι μικροί ναοί και οι στούπα των Μ. περιέχουν επιπλέον ένα μεγάλο αριθμό αγαλμάτων του Nτιανιβούδα.